Boerenwerk in de winter
Meestal ben ik op donderdag op de boerderij samen met Koen en Noortje. In deze wintermaanden is er steeds minder te doen op het land. De bedden van de fijne tuinbouw raken langzaam leeg. De aardappels zijn gerooid en de akker krijgt 2 maanden rust voor het volgende teeltjaar. We voeren de laatste werkzaamheden op het land uit. Zo hebben we onlangs met drieën het restant van de nachtschade verwijderd uit het gedeelte waar de pompoenen hebben gestaan. Dat onkruid moet eruit anders komt het volgend jaar “honderd keer harder terug” volgens Gina.
Vanwege nachtvorst moeten de bieten die boven de grond uitsteken, geoogst worden. Daar zijn we wel even mee bezig geweest. Ze worden in grote houten kratten opgeslagen in de schuur, om uitgegeven te kunnen worden.
In deze wintermaanden worden ook de eiken op de boerderij gesnoeid. Met name de dunne takjes onderaan moeten afgezaagd worden, zodat tractoren en andere machines er gemakkelijker langs kunnen. Boer Wiebe legt ons uit op waar we moeten zagen, om de boom zo min mogelijk te beschadigen. Er ligt ook nog een omgewaarde eik te wachten om verzaagd te worden.
Net voor kerst heeft een loonwerker zgn. raaigras op een deel van het perceel uitgereden, tegen de bosrand aan, waar de grond heel los is. De grond lijkt daar op duinzand, waardoor je er niets op kunt planten. In het voorjaar is geprobeerd daar prei te planten, maar die kon daar absoluut niet wortelen. Het raaigras brengt meer structuur in de grond. Er is in een heel dikke laag aangebracht, met harde klonten erin. Die klonten gaan we er komende tijd uit halen en worden op de composthoop gegooid. Pas daarna kan het raaigras beter ondergewerkt worden.
Tijd voor onderhoud
De winter is de tijd voor onderhoud en het op orde brengen van allerlei zaken. We ruimen de stal op en maken plaats om enkele machines op pallets binnen te kunnen zetten. Als ze buiten blijven staan roesten de draaiende delen vast en kunnen ze in het voorjaar niet meteen gebruikt worden. De machines worden ook schoongemaakt, er wordt onderhoud gepleegd en indien nodig gerepareerd. Gereedschap en beregeningsbuizen worden van het land gehaald en in de schuur opgeslagen. We stapelen de houten kratten en pallets voor de uitgifte op en herstellen deze waar nodig.
Zorg voor de dieren gaat altijd door
Koen is er donderdag altijd als eerste. Als ik aankom staat hij al brood, pompoenen, bieten, aardappelen en andere restgroenten in hapklare stukjes te snijden. De dag begint namelijk met het klaarmaken van het voer voor de koeien, varkens en kippen. En die eten erg gevarieerd! Dan is het moment om de koeien binnen te halen. Ze gaan in galop naar de stal want daar ligt in de voergoot het lekkers te wachten. Alleen de stier Hubertus heeft geen haast. Hij kuiert op zijn gemak naar de stal en eist daar zijn plek op. De kalveren krijgen wat extra aandacht. Ze zijn nog wat mensenschuw. Regelmatig vastzetten en knuffelen is de remedie hiervoor. Er staat de kalfjes nog wel wat te wachten: eentje moet gecastreerd worden en het jongste kalf krijgt nog een oormerk.
Er moet ook een nieuwe koeienwei worden afgepaald. Koen en ik krijgen van Gina uitleg hierover. Eerst maken we de weipalen spijkervrij. Daarna gaan we aan de slag met grondboor, trap en een houten hamer. We slaan de palen langs de verharde weg om de 10 meter de grond in. De week erop zetten we daar isolatoren voor het schrikdraad op. Weer een week later staan de koeien in hun nieuwe wei.
Blessure en diefstal
Bij het voeren van de varkens is het dringen aan de trog. Eén van de biggen blijft achter en schreeuwt het uit. Het lijkt wel of zijn achterlijf verlamd is. Gina helpt het varkentje overeind en inspecteert het. Het is niet goed, dus de dierenarts komt erbij. Die constateert gelukkig niets ernstigs. Waarschijnlijk heeft het varkentje zich verstapt in een kuil tijdens zijn sprint. Maar ze heeft wel pijn. Ondertussen hebben de andere varkens alles opgegeten. Met wat voer lokken we de patiënt naar de trog. Daar zetten we haar klem tussen twee andere biggen die van de gelegenheid gebruik maken om nog iets extra’s te eten. Ondertussen krijgt onze patiënt een pijnstiller ingespoten. Als ik een week later weer op de boerderij ben is ze gelukkig weer helemaal de oude.
Vorige week gebeurde er nog iets heel vervelends: de Rustler van Gina (het blauwe multifunctionele wagentje waar ze mee over de boerderij rijdt) is gestolen. Een flinke strop, want het is eigenlijk onmisbaar. Laten we er dus goed waakzaam op zijn dat kostbare spullen afgesloten en achter slot en grendel staan.
Onlangs zei ik tegen Gina dat ik donderdag weer kon komen helpen. Ik vroeg of er wel iets te doen was, nu in de winter. Gina reageerde: “Kom maar Wil, er is áltijd werk te doen!”
Tekst: Wil van Roosendaal
Foto's: Anke Gielen