Jaarbeeld 2020
Voor de Algemene ledenvergadering van februari 2021 is aan de leden het Jaarbeeld 2020 gepresenteerd, met daarin een verslag van het eerste jaar van Herenboerderij Goedentijd. Bekijk de pagina's in onderstaand fotoboek en/of download hier de pdf-versie. De tekst uit het Jaarbeeld staat onder het fotoboek.
Inleiding
2020 was het jaar waarin Herenboeren Goedentijd officieel is geopend, met zoals het hoort - op 26 september - een openingsfeest. Het eerste Goedentijdse Herenboerenjaar ligt inmiddels achter ons. Een jaar waar we best trots op mogen zijn; was Herenboeren
Goedentijd aan het begin van het jaar nog vooral veel plan, aan het einde van het jaar hadden we een boerderij die heel wat eettafels heeft kunnen vullen.
We zijn dan ook met veel vertrouwen aan het tweede jaar begonnen.
Herenboeren Goedentijd is meer dan alleen maar een boerderij die slaoj meej jöön mee aaj mee èèrpel produceert, het is ook een plek waar een grote groep vrijwilligers zich in het zweet werkt, koffie drinkt en taart eet, en samen met de boeren er een plek van heeft gemaakt die ook een beetje een tweede huiskamer is geworden. En we ontkomen er niet aan op te moeten merken dat 2020 in veel opzichten een bizar jaar is geweest. Plannen om bijeenkomsten te beleggen - u weet wel, heel veel mensen in één ruimte - moesten worden aangepast en Zoom en Teams zijn een vast onderdeel in onze communicatie geworden. Het heeft veel gevraagd, maar met wat aanpassen en goed uitkijken kon de boerderij stug doorgaan.
Herenboeren
Herenboeren Goedentijd is in 2020 sterk gegroeid, zelfs meer dan waar op was gerekend. Onderstaand overzicht laat die groei goed zien.
| 1 januari 2020 | 31 december 2020 | |
| Aantal leden (huishoudens) | 137 | 233 |
| Hele certificaten | 113 | 187 |
| Halve certificaten | 24 | 46 |
| Complete monden | 214 | 339 |
| Vegetarische monden | 61 | 110 |
| Totaal aantal monden | 275 | 449 |
Door een aantal leden zijn ook ’monden ingeleverd’, in totaal 27, drie leden hebben juist het omgekeerde gedaan. Kijken we naar het totaal dan blijven we de stijgende lijn vasthouden.
We hebben twee algemene leden–vergaderingen (ALV) gehouden, op 24 januari 2020 de allereerste. Op die ALV is het bestuur benoemd, heeft boer Erik zich voorgesteld en is een aantal commissies en werkgroepen ingesteld. Op 27 november is de tweede ALV gehouden, ditmaal als een online webinar. Op deze tweede ALV hebben we bekeken of we de doelen die we ons hadden gesteld, hebben gehaald en werd vooruitgekeken naar 2021.
Boerderij
De grond onder de boerderij wordt gepacht. Kort na de ALV van 24 januari bleek dat het noodzakelijk was de pachtovereenkomst aan te passen. De gewijzigde pachtovereenkomst is eind maart getekend en daarmee is Herenboeren Goedentijd formeel de pachter van de gronden.
We hebben ongeveer 5 hectare in gebruik genomen als teeltgrond voor akkerbouw en tuinbouw. Op zo’n 2 hectare is begonnen met grondverbetering. Er is kalk gestrooid en stalmest uitgereden en ingeploegd. De kwaliteit van de bodem blijft voorlopig veel aandacht eisen.
In 2020 is gestart met het aanpassen van de gebouwen. Er is nu ook een toilet! Op het terrein is een nieuwe toegangsweg aangelegd, er is een tunnelkas gekomen. De varkens hebben nu een solide omheining gekregen. Zandgrond en droge zomers zijn niet de allerbeste vrienden. We zijn daarom begonnen met de aanleg van een irrigatiesysteem zodat met name de groenten kunnen worden beregend.
Oogst
Begin 2020 hebben we een enquête uitgezet om bij de leden te peilen welke groenten zouden moeten worden geteeld. Die enquête was ook het uitgangspunt voor het teeltplan.
Eind maart, begin april is boer Erik, samen met de vrijwilligers begonnen met het planten en inzaaien. De meer gevoelige types kregen een plaats in de tunnelkas.
Vanaf 20 mei werden de eerste groenten verdeeld. Dat was ook het moment waarop de oogst wekelijks kon worden opgehaald. In juni kwam de oogst goed op gang en werden de tassen gevuld met onder meer paksoi, bieten, chinese kool, bosuitjes, sla, komkommer, broccoli en andijvie, paprika’s, pepertjes. In het najaar namen de kolen, bieten, spruiten en aardappelen de hoofdrol. Van de aardappelen hadden we meer dan voldoende, zoveel zelfs dat we collega Herenboeren een deel van de aardappelen hebben aangeboden.
Wat nog ontbreekt in de wekelijkse tassen met oogst is het fruit. In 2020 is een start gemaakt met het uitzoeken wat voor fruit er moet worden geteeld. De aanplant staat voor maart 2021 op de agenda.
De distributie loopt, na een enkele hapering in het begin, als een trein. Appie en Jumbo zijn er niets bij. Om het reizen wat te beperken is gestart met Herenburen, zo kan voor meerdere leden tegelijk de oogst worden opgehaald.
En wat levert het lidmaatschap van de Herenboeren nu eigenlijk op? Wie dacht dat dat niet zorgvuldig werd bijgehouden, komt bedrogen uit.
De top 10 van de groenten die in 2020 zijn verbouwd.
Met stip op plaats 1 staat bospeen/wortel (± 11.000 stuks), gevolgd door diverse soorten sla; ± 7.350 stuks en diverse soorten bieten: (± 4.600). En dan volgen: Komkommer en radijs (± 3.000 stuks), rode kool (± 2.900 stuks), prei en spitskool (ieder ongeveer 2.700 stuks), courgette (± 2.600 stuks) en broccoli (± 2.400 stuks). Uien hadden we ook volop, ongeveer 16.423 stuks. Eieren hadden we ook genoeg 46.500 stuks.
De aardappeloogst spant de kroon met zo’n 23 ton! We hebben nog een flinke berg aardappelen liggen.
En weegt dat nu allemaal op tegen winkelen bij de supermarkt? We hebben getracht een prijsvergelijking te maken tussen supermarkt en Herenboeren. Het moge duidelijk zijn dat dat geen eenvoudig rekensommetje is. Een aantal kanttekeningen;
• 30 weken bijgehouden,
• gemiddelde opbrengst over 30 weken: €11,44 (tov €9,80 contributie),
• een aantal groenten zijn exclusiever en dus duurder dan gangbare producten, o.a. tuinboontjes en boterboontjes drijven prijs omhoog,
• supermarktprijzen zijn soms moeilijk te vergelijken met onze producten (qua gewicht of product). Herenboeren producten zijn groter (soms tot 3x).
Beestenboel
Tussen al het groen door lopen ook nog de nodige beesten. Al bij de start stonden er 8 Belted Galloways in de wei. We hebben deze dieren kunnen overnemen. In het voorjaar hebben twee van onze koeien gekalfd. Omdat we niet genoeg ruimte hebben aan de Goedentijd gaan van half mei tot half oktober de koeien naar een wei in Biezenmortel.
De runderen hebben in de loop van het jaar gezelschap gekregen van zo’n 250 kippen, op verschillende momenten opgehokt in de kipcaravan. De eerste eitjes werden vanaf 12 mei onder de leden verdeeld.
Begin juni hebben de eerste 15 scharrelvarkens een plek op de boerderij gekregen. We hebben een vergunning voor het houden van 15 varkens en er is een aanvraag ingediend voor uitbreiding naar 25 varkens. We hopen daar in de loop van 2021 meer over te horen. De dieren op de boerderij werden en worden mede verzorgd door een aantal dierenverzorger-vrijwilligers.
In september hebben de herenboeren– kinderen op zondagochtenden mee-geholpen de dieren te verzorgen.
En aan alle goede dingen komt een eind, zo ook aan runderen die op de boerderij hebben rondgelopen. Er is dit jaar één stier gekocht die vervolgens ook direct naar de slager is gegaan. Ook zijn drie van onze eigen stieren geslacht. Op 16 en 19 september werd voor het eerst per ‘complete mond’ 1 kg diepgevroren rundvlees uitgeleverd. Niet veel later, eind oktober zagen we onze eigen varkens in een vergelijk-bare vorm terug.
Helaas kunnen niet alleen mensen de griep krijgen, maar ook vogels, varkens kunnen dan weer de (Afrikaanse varkens-)pest krijgen. Voor onze kippen was een tijdelijke ophokplicht verplicht en voor de varkens moesten speciale maatregelen worden genomen om verspreiding van de ziekte tegen te gaan.
Publiciteit
Om de groei die we hebben door-gemaakt, te kunnen halen is Herenboeren Goedentijd op tal van manieren breed onder de aandacht gebracht.
De website is het uithangbord van
Herenboeren Goedentijd. De website wordt voortdurend actueel gehouden en er is veel informatie over de boerderij op te vinden. Om op de hoogte te blijven is www.herenboerengoedentijd.nl de belangrijkste bron van informatie. Leden hebben, om de oogst van de week te kunnen zien, hun eigen pagina (Herenboerenstek).
Er zijn in de loop van het jaar verschillende informatieavonden gehouden (er is een tijd voor, tijdens en na corona!). In januari zijn avonden georganiseerd in Zorgvlied (Tilburg) en in Alphen. Hoe graag we dat ook wilden, in de maanden daarna konden we geen leden en belangstellenden ontvangen op de Goedentijd, maar geen nood, het webinar bleek dat gemis te kunnen opvullen. De kijkdagen die in juni werden georganiseerd, werden zo ook letterlijk kijkdagen. Corona en de maatregelen die zijn genomen ter bestrijding van het virus, zijn wat grillig. Zo konden we in augustus en september toch nog twee informatie-middagen op de boerderij organiseren. Niet alleen leden kwamen, al dan niet digitaal, op bezoek, ook het college van B&W van de gemeente Alphen is komen kijken. Omroep Tilburg heeft een uitzending gewijd aan Herenboeren Goedentijd.
Voor de herenboeren zijn het afgelopen jaar 12 ledenbrieven uitgebracht.
Vrijwilligers
Begin maart zijn we gestart met het organiseren van een aantal commissies. In een overvolle (!) zaal in de Pelgrimshoeve hebben vrijwilligers zich aan kunnen melden voor verschillende commissies. Het resultaat is een vijftal commissies die zich bezighouden met
- de boerderij (inrichting schuur/terrein, boer meehelpen met zaaien / oogsten e.d.), Snoei-, bloei- en onderhoudsploeg, bodemadviescommissie),
- een activiteitencommissie (workshops, lezingen, koken en recepten, community building),
- de commissie distributie die zorgt voor de wekelijks uitgifte van de oogst en voor distributiepunten buiten de boerderij en tenslotte
- de commissie marketing en communicatie die ons op allerlei manieren op de hoogte houdt van het reilen en zeilen van Herenboeren Goedentijd,
- de kascontrole-commissie, benoemd tijdens de tweede ALV 2020, zij controleert jaarlijkse de kas en de financiële administratie.
Naast de commissies zijn er ook drie werkgroepen:
- een werkgroep dieren,
- een werkgroep distributie en
- een werkgroep arbeid op het land.
De boer en de bedrijfsleider organiseren de werkgroepen.
Schematisch ziet onze Herenboeren organisatie er als volgt uit:
Een mooi lijstje van organisaties, maar achter al die namen gaat een grote groep mensen schuil die meewerken aan het runnen van de boerderij. Een schatting leert ons dat zo’n 140 mensen als vrijwilliger actief zijn!
Onze boeren
Op 16 maart is boer Erik Meijs op de boerderij begonnen. Een van de eerste klussen waar Erik mee moest beginnen was het bewerken van de grond en het gereedmaken voor de te planten groenten.
De hoeveelheid werk en de diversiteit aan taken bleken omvangrijker dan was voorzien. Reden om vanaf medio
augustus (tijdelijk) voor 2 dagdelen per week, een bedrijfsleider aan te stellen. Geert van der Bruggen, de bedrijfsleider, heeft voor het totale overzicht gezorgd, een bijdrage geleverd aan de toekomstplannen en heeft de dierenverzorging aangestuurd.
De verwachtingen van Erik en van Herenboeren Goedentijd bleken uiteindelijk niet in elkaars verlengde te liggen. Dat heeft ertoe geleid dat Erik op 28 september afscheid heeft genomen. Gina heeft de taken van Erik tot het eind van 2020 waargenomen. Vanaf 1 januari zijn Wiebe en Gina als boer in dienst getreden. Wiebe als boer/bedrijfleider (4 dagen per week) en Gina als (operationeel) boer (2 dagen per week).
Financiën
Er gaan jaarlijks flinke geldstromen om in Herenboeren Goedentijd. Er is daarvan een gedetailleerd overzicht en verantwoording gemaakt, te vinden in ‘HBG_jaarrekening 2020’ en in ‘HBG_overzicht begroting vs werkelijkheid 2020’. Deze stukken worden apart aan de leden aangeboden. In die stukken staat ook een toelichting op de financiën over 2020. Belangrijk om bij stil te staan is dat we 2020 in de zwarte cijfers hebben kunnen afsluiten. We hebben een positief resultaat van €6.000 behaald, terwijl we in onze begroting voor het eerste jaar nog uit zijn gegaan van een verlies van €14.000. De sterke ledengroei heeft ons hier geholpen.
Tijdens de algemene ledenvergadering van 27 november 2020 is besloten een deel van het exploitatieoverschot terug te betalen aan de leden van ‘het eerste uur’. Deze restitutie van de contributie over de periode februari t/m april 2020 zal worden verrekend met de te betalen contributie in het tweede kwartaal 2021.
Tekst
: Bestuur Herenboeren Goedentijd
Eindredactie:
Peter Beijer
Vormgeving:
Koen Bakx
Fotografie
: Anke Gielen